ANNA TURKOWSKA (1926-2011) – GOBELINY / TADEUSZ TURKOWSKI (1923-2012) – OBRAZY

Od 26 lipca do 23 sierpnia 2016 r. na poddaszu sanockiego zamku można oglądać wystawę prac Anny i Tadeusza Turkowskich – zmarłych kilka lat temu wybitnych sanockich artystów. Pokazane na wystawie gobeliny i oleje w większości pochodzę z kolekcji prywatnych, a niektóre zwykle przechowywane sę w muzealnych magazynach. Pojawia się zatem rzadka okazja, by poznać te zachwycające wysmakowaną formą i bogatą inwencją kolorystyczną dzieła.

ANNA TURKOWSKA, urodzona w 1926 w Sporyszu k. Żywca – w Sanoku spędziła większość życia. Do Sanoka przyjechała po studiach na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych i ślubie z Tadeuszem Turkowskim. Tworzyła w technice gobelinu polskiego. W jej twórczości brak jest faz rozwojowych, uderzającą dojrzałość osiągnęła już od pierwszego dzieła. Rysunki Anny Turkowskiej, choć są tylko procesem wstępnym, są tak zamkniętą i dojrzałą całością, iż mogą być uważane za niezależne dzieło sztuki. Znakomity, bardzo precyzyjny projekt, rysowany węglem i utrwalany, podkładany pod osnowę, stanowił „mapę” dla artystki. Projekt kolorystyczny dzieła powstawał w kilku wersjach, w mniejszych formatach. Klimat spokoju, atmosfery rodzinnej, miłości, piękna samego w sobie – naznacza twórczość Anny Turkowskiej jednoznacznie rozpoznawalną indywidualnością. Wśród tematów od samego początku pojawiały się przedstawienia religijne, które – szczególnie w ostatnich latach życia – zdominowały twórczość Turkowskiej. Wcześniej powstawały również pejzaże, przedstawienia wzgórza zamkowego i sanockiej skarpy, postacie w otoczeniu przyrody. W swoich gobelinach artystka znalazła własny, plastyczny język. W początku lat 80. działała w „Grupie Sanok” wraz Jerzym Wojtowiczem, Tadeuszem Turkowskim, Władysławem Szulcem, Ryszardem Rogowskim, Jackiem Rogowskim i Wiesławem Banachem. Wystawiała m.in. w Rzeszowie, Lwowie, Koszycach, Jarosławiu, Łodzi, Wrocławiu, Katowicach, Kaliszu, Lesznie i wielokrotnie w Sanoku. Artystka zmarła 18.03.2011 r. w Sanoku. Niedawno dzięki hojnemu darowi rodziny zmarłej artystki, nasze muzeum wzbogaciło się o dziesiątki robionych węglem projektów gobelinów oraz szkiców kolorystycznych W roku 2014 Muzeum Historyczne w Sanoku wydało książkę Pawła Turkowskiego, która obok biografii i esejów o życiu i twórczości artystki – zawiera pełen katalog gobelinów oraz barwną część albumową. (oprac. wg Krystyna Gawlewicz, Sztuka współczesna ziemi sanockiej [w:] Gdzie wspólne źródła... Sanok 2006 r.).

TADEUSZ TURKOWSKI, urodził się 27 lutego 1923 r.  w Sanoku. W latach młodzieńczych interesował się lotnictwem i czynnie uprawiał sport szybowcowy. Pierwsze nauki malarstwa pobierał u sanockich artystów: Leona Getza i Władysława Lisowskiego. W roku 1945 rozpoczął studia w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Kształcił się  pod kierunkiem znakomitych profesorów: Wojciecha Weissa, Jerzego Fedkowicza i Adama Marczyńskiego. Po uzyskaniu absolutorium kontynuował studia – najpierw w Krakowie a później w budapeszteńskiej Akademii Sztuk Pięknych. W 1952 r. z powodów politycznych odmówiono mu przedłużenia asystentury w krakowskiej ASP. W 1953 r. Tadeusz Turkowski ożenił się z Anną Stefańską – artystką zajmującą się tkaniem gobelinów. Młodzi osiedlili się w Sanoku. Tadeusz Turkowski wykonywał kościelne polichromie, uprawiał grafikę i malarstwo sztalugowe. Jego wysmakowane kolorystycznie dzieła ujmują specyficznym ciepłem – aurą dobra i piękna. Do grona przyjaciół i znajomych malarza należeli m.in. Zdzisław Beksiński, Zbigniew Kaszycki, Władysław Szulc, Jerzy Wojtowicz, Ryszard i Jacek Rogowscy oraz Arika Madeyska. Artysta zmarł 9 sierpnia 2012 r. w Sanoku. Muzeum Historyczne w Sanoku posiada kolekcję jego obrazów, rysunków i grafik. W roku 2007 sanockie muzeum opublikowało katalog zbiorów artysty autorstwa Pawła Turkowskiego i Wiesława Banacha. Do 23 sierpnia 2016 r. na poddaszu sanockiego zamku można oglądać wspólną wystawę prac Anny i Tadeusza Turkowskich.